مقایسه کودهای ازته شیمیایی

 مقایسه کودهای ازته شیمیایی

مقایسه کودهای ازته شیمیایی (اوره، سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم) کمک می کند تا بتوانیم بهترین انتخاب را در خرید و مصرف کودهای نیتروژنه داشته باشیم. مطالعه این مقاله کمک می کند تا هزینه های خرید نهاده های کشاورزی کنترل شود و در نتیجه قیمت تمام شده محصولات کاهش یابد. کود ازت کود نیتروژن

اوره

کود اوره  با ۴۶/۷ % ازت، دارای بالاترین درصد ازت (نیتروژن) در بین همه کودهای جامد ازته است. بنابراین به لحاظ اقتصادی کمترین هزینه حمل و نقل به ازای هر واحد ازت را دارا است. کود اوره به صورت گرانول تولید و در بازار عرضه می شود این شکل از کود سبب می شود توزیع و انتشار آن در سطح باغ و مزرعه بسیار راحت تر انجام گیرد و هدر رفت کمتری نسبت به کودهای پودری داشته باشد. این کود هنگامی که در تماس با خاک قرار می گیرد به آمونیاک و دی اکسید کربن تجزیه می شود. آمونیاک بوجود آمده، توسط باکتری های موجود در خاک به نیترات تبدیل می شود. نیترات یکی از فرم های مناسب و قابل جذب ازت برای گیاهان است و بسیاری از گیاهان ترجبح می دهند ازت را به صورت نیترات جذب کنند.

معایب کود اوره

اما استفاده از کود اوره مشکلاتی را نیز در پی دارد، یکی از مهمترین معایب کود اوره، هدر رفت زیاد آن است. از آنجایی که فرم ازت اوره به شکل نیترات  ^– NO3 است و نیترات به دلیل داشتن بار منفی نمی تواند با یون های موجود در خاک که آنها هم بار منفی دارند پیوند محکمی برقرار کند، بنابراین ناپایدار است و به راحتی توسط آبیاری و بارندگی آبشویی شده و از دسترس ریشه گیاهان خارج می شود و سبب آلودگی نیتراتی آبهای زیر زمینی می شود. از طرفی دیگر چون اوره پس از تجریه به آمونیاک تبدیل می شود، در گرمای تابستان و در اثر تابش نور خورشید، آمونیاک از سطح خاک تبخیر شده و از دسترس گیاه خارج می شود.

تمام این عوامل سبب می شود که کود اوره آنطور که باید تاثیر گزار نباشد و میزان مصرف آن معمولا از حد استاندارد (۴۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار) بالاتر است که همین امر سبب می شود کشاورزان نسبت به تهیه چندباره کود اوره اقدام کنند که به طبع هزینه های تولید را بسیار بالا می برد.

مقایسه کودهای ازته شیمیایی

سولفات آمونیوم

کود سولفات آمونیوم با فرمول شیمیای   NH4)_۲SO4) از ترکیب اسید سولفوریک و آمونیاک به دست می آید. این نمک معدنی دارای ۲۱% ازت و ۲۴% گوگرد محلول است. از ویژگی های مهم این کود می توان به داشتن گوگرد محلول اشاره کرد که سبب اصلاح و کاهش Ph خاک می شود. زمین هایی با خاک های قلیایی و آهکی برای مصرف این کود بسیار مناسب است. فرم ازت این کود به صورت آمونیوم (NH4+) است که چون دارای بار مثبت است، اتصال خوبی با ذرات خاک برقرار کرده و به راحتی آبشویی و تبخیر نمی شود.

منبعی برای گوگرد محلول

وجود گوگرد محلول سبب می شود که همزمان ازت و گوگرد در اختیار خاک و گیاه قرار گیرد. گوگرد محلول باعث کاهش هزینه های اصلاح خاکهای قلیایی و آهکی می شود. سولفات آمونیوم به سه فرم پودری، گرانول و مایع وجود دارد که در ایران فرم های پودری و گرانول بیشترین کاربرد را دارند. نوع گرانول نسبت به فرم پودری برای مصرف غیر محلول ارجح است زیرا هدر رفت کمتری دارد و به راحتی با دستگاه کودپاش قابل استفاده است.

فرم های کودی مورد استفاده در کشاورزی

شکلپودری این کود به دلیل سبک بودن توسط باد از سطوح مختلف پراکنده می شود. بنابراین انتشار و پخش آن در سطح باغ و مزرعه نسبت به فرم گرانول سخت تر است. اما برای استفاده به صورت محلول در آب، فرم پودری بسیار مناسب تر است. یکی از دیگر از مزایای سولفات آمونیوم امکان استفاده آن به صورت سرک است.

اکثر گیاهان، نیترات را به آمونیوم برای جذب ترجیح می دهند. اما بهترین و علمی ترین روش پیشنهادی، استفاده از ترکیب هر دو کود اوره و سولفات آمونیوم است. چرا که در بسیاری گیاهان مانند برنج هر دو فرم جذب شده و هر کدام کارایی خاص خود را دارند و در واقع مکمل یکدیگر هستند. کود نیتروژن

نیترات آمونیوم

کود نیترات آمونیوم با فرمول شیمیایی (NH4)(NO3) بسیار گرماگیر و خطرناک است و برای ساخت مواد منفجره نیز استفاده می شود. خرید، فروش و حمل این کود نیازمند اخذ مجوز از مراجع امنیتی است. بنابراین نسبت به سایر کودهای ازته کمتر در دسترس کشاورزان است. انبار داری، نگهداری و حمل و نقل آن نیز سخت و دارای شرایط خاص است.

نیتروژن دوگانه

ویژگی مهم این کود دارای بودن همزمان هر دو فرم نیترات و آمونیوم است که برای گیاهان مناسب است. این کود دارای ۳۴% ازت است و به دلیل ترکیب شدن نیترات با آمونیوم نسبت به اوره بسیار پایدار است و هدر رفت کمتری بوسیله آب شویی و تبخیر در اتمسفر دارد.

نکته: کودهایی مانند نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم به دلیل پایین بودن درصد ازت به عنوان منبعی برای ازت استفاده نمی شوند. این کودها معمولا بعنوان محلول های منابع کلسیم و پتاسیم استفاده می شوند. مقایسه کودهای ازته شیمیایی نشان داد انتخاب بر اساس جنس و بافت خاک  به دلیل امکان اتصال یون های عناصر ماکرو و نوع گیاه انجام می شود.